Ja’ yaan yáan lu’um, u sayabil ja’

Audio en maya

Audio en español

Audio en maya

Audio en náhuatl

Los acuíferos transfronterizos en México

Oochel ch’a’aba’an t’e’ela’: Freepik

Te’ cha’aba’an ti’ áanalte’ Los acuíferos transfronterizos en México, u ts’íib Gonzalo Hatch Kuri

Ja’ yaan yáanal lu’ume’, wáaj le acuífero ku ya’ala’alo’, chéen junsúutuk ti’ ciclo hidrológico, ku ts’o’okole’ ma’ chéen yani’.  Ma’ chéen líik’sa’ani’, ma’ chéen ets’ekbali’:táan u péek.

Los acuíferos transfronterizos en México

U ya’abil ja’ ti’al uk’bil yaan yóok’ol kaabe’ ti’ yaan yáanal lu’ume’, 97%. U yaalab, 3%, u ja’il chulte’, wáaj u ja’il áak’al, wáaj u ja’il yook ja’. 

Ja’ ti’al uk’bil yaan yóok’ol kaab, ku páajtal xan u ch’a’abal

Ja’ tuunilchaja’an tu chúuch yóok’ol kaab, lu’um chichchaja’an tumen síisil 27 760 000 000 km3 69.40%
Ja’ ku yáalkab yáan lu’um 12 112 000 000 km3 30.28%
Ja’ yaan yóok’ lu’um 128 000 000 km3 0.31%
Ja’ ti’al uk’bil 40 000 000 000 km3 100%

Ju’un tu’ux jóok’sa’abij

Rivera, A. (2015). Transboundary aquifers along the Canada–USA border: Science, policy and social issues. Journal of Hydrology: Regional Studies, 4, 623-643.

Ja’ yaan yáan lu’um, u sayabil ja